Je kunt uitsparingen maken met een sjabloon, latex of was, hoe doe je dat en voor welke techniek kies je?
Waarom een uitsparing maken
Wanneer je op je werkstuk een afbeelding of patroon wilt aanbrengen waarbij de kleur van de onderlaag te zien blijft, kun je diverse technieken gebruiken om dit te verwezenlijken. Dit kan op ongebakken en gebakken klei. Alles wat je niet van een deklaag van slib, engobe, oxide of glazuur wilt voorzien kun je afdekken met een sjabloon van papier, latex of was. Waarbij vermeld moet worden dat je slib niet op gebakken klei kunt aanbrengen, dit zal loslaten tijdens de stook.
Heb je een sjabloon van papier dan bevochtig je het sjabloon of je werkstuk en plakt het erop. Je brengt over het geheel de deklaag aan met een zachte, platte kwast om strepen te voorkomen of een spons. Gebruik je een kwast, schilder dan van de randen van het sjabloon af voor hele strakke lijnen. Als de laag droog aanvoelt verwijder je het sjabloon.
Je kunt ook een sjabloon van dunne rubber, kanten stofjes, henna matjes en dergelijke nemen. Voor een patroon van lijnen kun je schilders tape gebruiken.
Was
De was uitsparingstechniek is erop gericht dat de deklaag die over de was wordt aangebracht niet aan de scherf hecht tijdens het stookproces. De was breng je aan met een kwast. Stem de dikte van de kwast af op de lijn of tekening die je wilt aanbrengen. Maak tussendoor je kwast schoon anders wordt deze steeds dikker door was die hard wordt op de haartjes. De was moet helemaal hard en wit zijn voordat de deklaag met een zachte kwast aangebracht kan worden. Met was krijg je minder strakke randen. Je kan in de was ook krassen maken, wat het effect van geëtste lijnen geeft. De waslaag kun je na het aanbrengen niet meer verwijderen, dit kan alleen maar door je werkstuk te stoken. Spettertjes op de was moet je met een spons of kwast wegvegen zij hechten zich aan de klei als de was is weggebrand.
Je kunt was koud of warm aanbrengen. Wax-resist is koude was die je kant klaar kunt kopen. Warme was kun je zelf maken. Je verwarmt au bain-marie wit kaarsenvet. Als de helft gesmolten is voeg je een scheut olie toe, bijvoorbeeld naaimachine- of olijfolie, en verwarm je het al roerend door totdat alles gesmolten en glad is. Direct gebruiken of op een theelichtje of in een babyflessenwarmer zetten, anders wordt het weer hard.
Latex
Latex breng je met een kwast aan. Bedenk vooraf welke kwastdikte voldoet aan de lijnen die jij wilt tekenen. Het wordt snel te breed omdat de latex dik aan je kwast gaat zitten. Vooraf en tussendoor regelmatig de kwast schoonmaken in een bakje met opgeloste groene zeep helpt hiertegen. Latex is verwijderbaar, zodat je meer deklagen kunt aanbrengen. Dun aangebrachte latex is snel droog, dik is beter terug te vinden onder de afdek lagen.
De latex kun je het best verwijderen als de deklaag nog niet helemaal kurkdroog is, dit geeft scherpere lijnen. Een te droge deklaag gaat brokkelen als je de elastische latex verwijderd.
| Was | Latex |
| Hoeft niet verwijderd te worden | Moet verwijderd worden |
| Geeft zachte lijnen | Geeft strakke lijnen |
| Fout aangebracht kan niet hersteld worden, alleen via stoken te verwijderen | Fout aangebracht kan eenvoudig verwijderd worden |
| Was kan in de oven mee gestookt worden | Latex mag niet in de oven mee gestookt worden |
